To kompromis minimalistyczny. Służący zażegnaniu destrukcyjnego konfliktu.
Minimalistyczny, ponieważ nie zmienia Konstytucji.
Mamy przynajmniej dwie płaszczyzny sporu: polityczną i prawną.
Spór polityczny polega na dążeniu partii politycznych do obsadzenia Trybunału Konstytucyjnego (TK) swoimi ludźmi. Obserwowaliśmy te zabiegi zarówno ze strony PO, a następnie PiS. Najsmutniejsze, że w tej politycznej rozgrywce uczestniczyli niektórzy sędziowie TK wraz z przewodniczącym. To zachowanie jest dyskwalifikujące. Nikt już nie ma wątpliwości, że TK został upolityczniony a tym samym dramatycznie spadła jego wiarygodność. Obecna sytuacja patowa, to konsekwencja tego stanu rzeczy.
W tej materii powinien wypowiedzieć się przede wszystkim SUWEREN. SUWEREN nie może liczyć na otrzeźwienie polityków. Dlatego pierwsza propozycja zakończenia kompromisem obecnego sporu jest następująca:
- Przewodniczący Rzepliński podaje się do dymisji i składa urząd.
- Trzech sędziów, którzy przez Rzeplińskiego nie są dopuszczeni do orzekania składają urząd.
Konieczny jest wybór nowych sędziów TK.
Zmieniamy procedury zgłaszania kandydatów i ich wyłaniania. Nie ma potrzeby zmiany Konstytucji, która stanowi, że Art.194.1.Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu Trybunału jest niedopuszczalny.
Zatem sejm wybiera 15 sędziów, ale kandydatów na sędziów przede wszystkim powinien wybierać Naród – obywatele, czyli po prostu SUUWEREN w wyborach bezpośrednich. Może to być forma referendum określona w Konstytucji. Wydaje mi się najbardziej odpowiednia.
Więc dotychczasowe gremia zgłaszające kandydatów powinny być poszerzone o komitety społeczne a zwłaszcza o przedstawicieli nauki prawa. Mamy, więc postulat poszerzenia liczby podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów a jednocześnie należy wyłączyć z tego procesu przedstawicieli Sejmu (np. wchodzących obecnie w skład Krajowej Rady Sądownictwa (KRS)). Sejm decyduje w późniejszym etapie wyboru sędziów. Nie ma potrzeby, aby uczestniczył w wyborze kandydatów. Następnie sporządza się listy kandydatów.
W drodze referendum SUWEREN dokonuje wyboru 20 kandydatów z, pośród których następnie Sejm wybiera sobie 15 sędziów TK. Prezydent odbiera ślubowanie itd.
Sędziowie wybrani nadprogramowo przez PO, ci, od których Prezydent nie odebrał ślubowania, oraz ci sędziowie TK, którzy nie zostali dopuszczeni przez Rzeplińskiego do orzekania (a wiec nie byli w pełni tego słowa znaczeniu sędziami TK) mają prawo ponownie ubiegać się o wybór na to stanowisko i powinni być wpisani na listy kandydatów. Oceny tych kandydatur dokona SUWEREN.
Tym samym o sprawach istotnych decydować będą nie politycy partii rządzącej, ani politycy partii, która została odsunięta od władzy, ani nawet ci politycy, którzy protestując na ulicy zgłaszają aspiracje władzy. Wyboru dokona SUWEREN i wszyscy powinni go uszanować.
Druga płaszczyzna sporu dotyczy kwestii prawnych. Spór ujawnił niedoskonałość prawa. W szczególności ustawy o TK.
Odniosę się do kwestii najistotniejszych, które moim zdaniem powinny być niezwłocznie poprawione.
- TK składa się z 15 sędziów i jedynym pełnym składem jest 15 sędziów. Nie ma składów mniejszych. TK nie obraduje tak często, aby tworzyć równolegle inne składy.
- Orzeczenia TK zapadają większością głosów. Nie większością 2/3.
- Nie ma ograniczeń polegających na zakazie rozpatrywania spraw, przed upływem jakiegoś terminu.
- Kwestia rozpatrywania spraw wg. ich wpływu tak naprawdę już funkcjonowała, jednak TK powinien mieć prawo w sprawach istotnych ustrojowo lub mających istotne znaczenie dla wolności i praw obywatelskich do modyfikowania tej kolejności.
- Należy prowadzić kontrolę orzeczeń. Może na początek w odniesieniu nie do merytorycznej treści rozstrzygnięcia, ale do ich prawidłowości proceduralnej. Kontrole tę powinien sprawować Sąd Najwyższy (SN). Naprawdę TK niepodlegający żadnej kontroli, to przeżytek niezgodny z prawami człowieka. Ostatni relikt postępowania jednoinstancyjnego. Trzeba wprowadzić formę dwuinstancyjności.
To są moim zdaniem najważniejsze punkty wymagające zmiany. Myślę, że może to stanowić podstawę porozumienia politycznego w obecnej klinczowej sytuacji. Należy kierować się dobrem Polski oraz ich obywateli. To doskonała okazja, aby SUWEREN a nie politycy trwający w zapiekłej i długotrwałej wojnie partyjnej decydowali o sprawach ustrojowo istotnych. Partyjna wojna na wyniszczenie osłabia Polskę.
Z trudem powstrzymywałem się od ostrzejszej krytyki opozycji szukającej wsparcia za granicą. Polskie problemy powinny być rozwiązywane w Polsce i przez polskich obywateli!
Liczę, że potraficie wznieść się ponad interes prywatny i partyjny.
-------------------------------
Uzupęłnienie:
Na prośbę blogera MRN69 uzupełniam proponowany kompromis o kwestię dotyczącą promulgacji wyroku TK.
Pominąłem tę sprawę , ponieważ (wbrew twierdzeniom polityków), tak naprawdę ma ona drugorzędne znaczenie. Trzeba umieć ustalić priorytety i odróżnić je od spraw drugorzędnych. Promulgacja nie stanowi warunku sine qua non, warunku koniecznego do zażegnania sporu wokół TK. Najważniejsze jest przygotowanie nowej ustawy zgodnej z Konstytucją. Orzeczenie TK odnoszące się do starej nowelizacji straci na znaczeniu z chwilą przyjęcia nowej ustawy o TK. Więc to czy orzeczenie zostanie opublikowane i kiedy w sytuacji obowiązywania nowej ustawy jest bez znaczenia. Priorytetem nie jest publikacja orzeczenia a przyjęcie nowej ustawy o TK zgodnej z Konstytucją. I ta nowa ustawa będzie przedmiotem ponownego badania TK.
Dla zachowania zasady legalizmu oraz dla osiągnięcia kompromisu (pozwalającego wyjść z twarzą obu zwaśnionym stronom sporu), publikacja orzeczenia TK może nastąpić z chwilą wejścia w życie nowej ustawy o TK.
